Modern yaşam, bağlı hizmetler ve özellikle üretimde, elektrik tüketimi artarak devam ediyor. Bu nedenle elektrik enerjisi talebinin ve buna karşılık arzın hep dengede olması bekleniyor. Ancak beklenmedik nedenlerle arzda sorunlar oluşabiliyor.
Şebekede ani pik çekimler, voltaj değişimi ve frekans dalgalanmalarının güvenli sınırların dışına çıkması, dağıtımı etkileyen şebeke sorunları olması ve elektrik yokluğu gibi sebepler arzu edilmeyen sorunlara neden olur.
Ayrıca yenilenebilir enerji kaynaklarının kendi karakterinden dolayı (gelen arz ile sunumun karşılıklı örtüşmemesi gibi) elektrik arzında sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle üretilen elektriğin şebeke talebinden fazla olan kısmının ya da şebekeye verilmeyen elektriğin, hazır ve emre amade olarak depolanması çok önemlidir.
Bu konuda Enerji bakanlığı ve EPDK ‘ nın ortak çalışması ile hazırlanan yasa 12/5/2019 tarihli ve 30772 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Yasada belirtildiği gibi ;
“Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği çerçevesinde çağrı mektubu alan ve ihtiyaç fazlası enerji için aylık mahsuplaşma yapılan lisanssız elektrik üretim tesislerinde elektrik depolama tesisi kurulabilir.” denilmektedir.
Ayrıca son düzenleme ile ;
“19 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan kararlar doğrultusunda başvuruların üretim tesisinin toplam mekanik kurulu gücü ile elektrik depolama ünitesinin kurulu güçlerinin toplamına göre yapılacağı belirtilmiştir.” denilmektedir.
Yani mevcut tüketim ve üretim tesisinin toplam kurulu gücü kadar depolama sistemi kurulmasına izini verilmiştir.
Depolamalı Güneş için 334 Başvuru Yapıldı.
EPDK ‘ya yapılan başvuruların 334'ü depolamalı güneş, 575'i depolamalı rüzgar tesisleri oluşturdu. EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz EPDK'ya yapılan başvuruların şu ana kadar kurulu güç olarak 67.349 MegaWatt (MW) seviyesine karşılık geldiğini belirtti.
Toplamda 909 başvuru yapıldığını belirten Yılmaz, bu başvurulardan 19.881 MW kurulu gücündeki 334 başvurunun güneş enerjisine dayalı depolamalı elektrik üretimi, 47.468 MW kurulu gücündeki 575 başvurunun ise rüzgar enerjisine dayalı depolamalı elektrik üretimi kapsamında olduğunu belirtti.
Bu açıklama şu anlama gelmektedir;
Türkiye’nin toplam kurulu gücü 102.000 MW olduğuna göre yaklaşık toplam kurulu gücümüzün % 67’ si kadar enerji depolama ünitesi kurmak için başvuru yapılmıştır.
Elektrik depolama düzenlemesi, elektrik depolama tesisi kurmayı taahhüt eden yatırımcıların, taahhüt ettikleri depolama tesisinin kurulu gücü kadar güneş ve rüzgar enerji tesisi kurmak için ön lisans başvurusunda bulunmasına da olanak sağlıyor.
Enerji Depolama Nedir?
Bir enerji formunun başka bir enerji formunda veya aynı formda daha sonra tekrar kullanılmak üzere saklanmasına enerji depolama denir. Enerji depolama sistemleri, mekanik, termal, elektrokimyasal, elektromanyetik, kimyasal, fosil yakıtlarla ve biyolojik depolama sistemlerinin hepsidir. Günümüzde güç santrallerinde kullanılan depolama sistemleri genellikle, mekanik, termal ve elektrokimyasal sistemlerdir.
Enerji Depolama Sistemi Nedir?
Enerji Depolama Sistemleri'nin elektrik şebekeleri için temel amacı, elektrik enerjisini depolanacak bir forma dönüştürmek, depolamak ve gerektiğinde tekrar elektrik enerjisi olarak şebekeye aktarmaktır.
Enerji Depolama Sistemleri, güvenilir bir işletim sürecini desteklemek için kontrol ve yönetim sistemleriyle birlikte kurulmaktadır. Amaç sadece yerel kontrol sağlamak değil, aynı zamanda ulusal şebeke boyunca ekipmanın koordineli kontrolünü sağlamaktır. Enerji Depolama Sistemleri, enerji maliyetlerini düşürmek ve talep yükünü kontrol etmek adına kendi kendini şarj ve deşarj edebilmektedir.
Dünya’da enerji, arz ve talep dengesi sürekli değişmekte olup bu değişme ayak uydurulması ve enerji maliyetleri sürekli artan sanayi sektörünün önünü açmak için sanayicilere, yenilenebilir enerji üretimlerinin yapılması konusunda teşvik edilmesi artık ulusal bir görev haline gelmiştir. Yenilenebilir enerji yatırımlarının hızlanması yanı sıra enerji depolama ünitelerinin tesis edilmesini teşvik etmek, aynı zamanda ulusal enterkonnekte (Ulusal enerji ağı ) enerji sisteminin dengeli ve sürekliliğini’ de sağlayacağı için.
Enerji kesintilerini azaltarak enerjide istikrarı sağlayacaktır. Yenilenebilir enerji kaynakları yatırımları için; YTB (Yatırım teşvik belgesi ) ve KGF (Kredi Garanti Fonu) Leasing (Finansal kiralama) TKDK (Tarım ve kırsal kalkınmayı destekleme kurumu) – ve KOSGEB gibi bir takım destekleme mekanizmaları mevcuttur.
Dünyadaki ispatlanmış petrol ve doğalgaz rezervlerinin yaklaşık %60’ına komşu bir bölgede yer alan Türkiye, bölgesindeki en büyük doğalgaz ve elektrik pazarlarından biri haline gelmiştir. Enerji arz güvenliğini güçlendirmek için güzergah ve kaynak çeşitlendirilmesini sağlamak Türkiye’nin enerji stratejisinin ana hedeflerinden biridir. Türkiye aynı zamanda bölgesel ve küresel enerji güvenliğine katkıda bulunmayı ve enerjide bölgesel ticaret merkezi olmayı hedeflemektedir.
Güven GÜNSAN
Enerji Uzmanı
